مقایسه صفات اگرومورفولوژی و فیتوشیمیایی دو توده آرتیشو ایرانی با دو رقم ثبت شده اروپا در شرایط کشت زراعی و گلخانه ای

در این تحقیق برخی خصوصیات اگرومورفولوژی، فیتوشیمیایی و خاصیت ضد باکتری دو رقم اصلاح شده آرتیشو cynara scolymus)) بنام های کوبدوبا اسپانین و وایت جاینت و دو توده کشت شده از مناطق اصفهان و همدان، مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور گیاهان فوق در شرایط مزرعه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در گلخانه در قالب طرح کاملاً تصادفی کشت گردیدند. در این مطالعه، ویژگیهای اگرومرفولوژیکی شامل عملکرد، ماده خشک، تعداد برگ، ارتفاع گیاه، طول و عرض برگ برای تعیین صفات ارزشمند و بمنظور انجام برنامه های اصلاحی آینده و اهداف دارویی مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور بررسی تاثیر روشهای مختلف خشک کردن بر ترکیبات فنلی و خاصیت آنتی اکسیدانی گیاه آرتیشو، گیاهان پس از برداشت تحت سه تیمار خشک کردن شامل خشک کردن در آون با دمای 65 درجه سانتی گراد، سایه و آفتاب قرار گرفته و سپس آسیاب شده و عصاره های آن ها جهت تعیین میزان فنول، فلاونوئید و خاصیت آنتی اکسیدانی با دو روش دی پی پی اچ و اف ار ای پی استخراج شدند. نتایج نشان داد که اثر رقم و محل کاشت روی وزن تر برگ، وزن بوته، ارتفاع و طول و عرض برگ و همچنین محتوای فنل و خاصیت آنتی اکسیدانی معنی دار بود. واریته وایت جاینت بالاترین میزان خصوصیات اگرومورفولوژی را داشت. بالاترین محتوای فنول، فلاونوئید و خاصیت آنتی اکسیدانی در رقم کوبدوبا اسپانین مشاهده شد. همبستگی بالایی بین مقادیر ترکیبات فنلی آرتیشو و فعالیت آنتی اکسیدانی آن مشاهده گردید. همچنین اثر روشهای مختلف خشک کردن بر محتوای فنول، فلاونوئید و خاصیت آنتی اکسیدانی گیاهان رشد یافته در شرایط مزرعه نیز معنی دار شد. بالاترین میزان در رقم کوبدوبا اسپانین مشاهده گردید و روش خشک کردن در سایه بهترین روش شناخته شد. در مرحله بعد ترکیبات شیمیایی عصاره ها بوسیله دستگاه اچ پی ال سی تعیین مقدار گردیدند. بر این اساس، سه ترکیب شناخته شد که عبارت بودند از: کلروژنیک اسید، سینارین و کافئیک اسید. کلروژنیک اسید در رقم کوبدوبا اسپانین رشد یافته در شرایط مزرعه دارای بیشترین مقدار بود. همچنین در روش های مختلف خشک کردن نیز بالاترین مقدار کلروژنیک اسید در رقم کوبدوبا اسپانین و در روش خشک کردن در سایه مشاهده شد. در قسمت آخر، جهت بررسی اثرات ضد میکروبی عصاره گیاهان موردمطالعه، تاثیر عصاره متانولی آرتیشو (از نمونه های مزرعه و خشک شده در سایه) بررشد 8 باکتری بیماری زای انسانی شامل اشریشیاکلای، استافیلوکوکوس اورئوس، سالمونلا تیفی، کلبسیلا پنومونیه، باسیلوس سرئوس، باسیلوس سوبتیلیس، سودومونا آئروژینوزا و استرپتوکوکوس به آزمایش گذاشته شد. اثر عصاره ها بصورت آزمایش فاکتوریل در غالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار با چهار غلظت روی محیط کشت مولر هینتون انجام گردید. نتایج نشان دادکه باکتری اشریشیاکلای مقاوم ترین و باکتری باسیلوس سرئوس حساس ترین سویه بود. همچنین مشخص شد که عصاره های رقم کوبدوبا اسپانین و وایت جاینت به ترتیب بیشترین وکمترین مهار رشد باکتری های مورد مطالعه را نشان دادند که برتری رقم کوبدوبا اسپانین احتمالا به علت وجود ترکیبات فنلی از جمله سینارین و کلروژنیک اسید در آن رقم می باشد.